Lukas Sol, ΓΚΕΣΤΑΠΟ, Η ιστορία πίσω από τον μηχανισμό του ναζιστικού τρόμου, εκδ ΚΕΔΡΟΣ

                                                                               Lukas Sol, ΓΚΕΣΤΑΠΟ, Η ιστορία πίσω από τον μηχανισμό του ναζιστικού τρόμου
                                                                              Είδος Ιστορικό
                                                                               Βαθμολογία 9/10

Μεταφραση Ηρώ Σκάρου
Αυθεντικός Τίτλος Gestapo. The story behind the Nazis’ Machine of Terror
Αρ Σελίδων 192
Ημ Κυκόφορίας Απριλης 2023
Τιμη 12,96

Από τα πιο ανατριχιαστικά αλλά κι αναγνωρίσιμα ακούσματα γύρω από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, που φέρνει ρίγος ακόμη και σήμερα -80 χρόνια μετά-  είναι το όνομα Γκεστάπο.
Συνώνυμο του απολυταρχισμού, της τυραννικότητας και της απειλής- και πώς οχι; Η γερμανική Γκεστάπο εχει ταυτιστεί με την εφιαλτικότερη μαζική σύρραξη που γνώρισε η ανθρωπότητα, και "έχει πρωταγωνιστήσει" σε πλήθος πολεμικών ταινιών και βιβλίων.
Χαρακτηριστικός λχ ο ρόλος "του οργανισμού αυτού" στην πασίγνωστη σειρά μυθιστορηματων του Φιλιπ Κερρ με τον σιβυλλικό πρωταγωνιστή, Αστυνόμο Bernie Gunther.
Δικαιολογημένα όλα αυτά
          Σύμβολο της θηριωδίας, του σκότους, του θανάτου-
από τους κύριους αρμούς του ναζιστικού καθεστώτος
και τους κινητήριους μοχλούς της κατοχικής πολιτικής και του ίδιου του Ολοκαυτώματος, από το 1934 ως το 1945,
η GeheimeStaat Polizei υπήρξε ένας φορέας που σφράγισε με αίμα αρχικά τη Γερμανία και ολόκληρη την ευρωπα'ι'κή  ήπειρο για μια δεκαετία!
Η Gestapo υπήρξε στην ουσία η μετουσίωση της Αστυνομίας επί ναζιστικού καθεστώτος και ο βασικός εκφραστής της ναζιστικής πολιτικής σε Γερμανία κι Ευρώπη.
                Υλοποιήθηκε αρχικά από τον δεύτερο τη τάξει του Ναζιστικού Κόμματος και σύντροφο του Χίτλερ στο Πραξικόπημα της Μπυραρίας το 1929, τον άπληστο, υπερφίαλο Χέρμαν Γκαίρινγκ, που μοιράστηκε μαζί του ημερες φυλακής και επιδόθηκε σε ένα ανευ προηγουμένο πλιάτσικο των δημόσιων ταμείων και των κατεχομενων χωρών για να στήσει στο σπίτι του το αυτοκρατορικής χλιδής σκηνικό με ακριβούς, εξωτικούς κήπους, εξωτικά θηρία και σπάνια- λεηλατημένα-  έργα τέχνης.
          Όταν όμως, ο υψιπετής Γκαίρινγκ επιδόθηκε με ζήλο στην ανασύσταση της Luftwaffe η Gestapo πέρασε στην αρμοδιότητα του απεχθούς θεμελιωτή των εφιαλτικών
Ες Ες, του  Reichsfuerer Heinrich Himmler και ταυτίστηκε με την τρομοκρατία στις κατεχόμενες χώρες , συμβάλλοντας στην εκρίζωση του εβρα'ι'κού στοιχείου από την Ευρώπη.
Δεύτερος αρχηγός της Gestapo στάθηκε ο κατάξανθος
- σχεδόν βαγκνερικός- ξιφομάχος
& πρώην Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού,
Ράινχαρντ Χάιντριχ, που η άρια φιγούρα του κι ο απηνής του αντισημιτισμός αφενός, μα και η πρόωρη εξόντωσή του από την ηρωική Τσέχικη Αντίσταση το '42 αφετέρου,
τον ανύψωσαν στην κορυφή της... ναζιστικής μυθολογίας!
           Η διαβόητη Γκεστάπο είναι, λοιπόν, είναι το καθαρό αντικείμενο της παρούσης μελέτης.
Ο συγγραφέας της, Lukas Sol είναι ένθερμος ιστοριοδύφης και συλλέκτης αντικειμένων από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όλα αυτα αποτελούν εχέγγυα ότι εχουμε ένα έργο γραμμένο με μεράκι και ζωντάνια στον λόγο.
         Το σύγγραμμά του Λούκας για τη Γκεστάπο είναι πραγματι καλοδομημένο και περιεκτικό.
Από τις πλέον αξιόλογες προσπάθειες στον χώρο της λα'ι'κής ιστοριογραφίας για τη ναζιστική Γερμανία
                   Στηρίζεται σε ποικίλες βιβλιογραφικές πηγές, ενώ το κείμενο του συνοδεύεται και από ικανοποιητικό φωτογραφικό υλικό, που -ως προς τα βιβλία ιστορικού χαρακτήρα- δε συνδράμει μονάχα στην αισθητική αναβάθμιση της έκδοσης, μα αποτελεί κι αυτό μια αυτούσια πηγή προσθέτοντας ψηφίδες γνώσης.
Ως προς τη δομή του, το έργο του Λούκας ακολουθεί τον ειδεχθή οργανισμό της Γκεστάπο από τα πρώιμα στάδιά της, μέχρι τη θορυβώδη της κατάρρευση το 1945.
Στις σελίδες του παρελαύνουν επαχθείς σταθμοί της δράσης της.
Έχουμε λοιπόν, αρχικά την οικειοποίηση της Κρατικής Αστυνομίας στη Γερμανία, από τους Ναζί και τη μετουσίωσή τους στο τερατούργημα της Gestapo.
Ύστερα παρακολουθούμε την τρομοκράτηση κομμουνιστών& αντιφρονούντων με την επικράτηση του Χίτλερ για να οδηγηθούμε στην κλιμάκωση:
Στη Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών, στην Kristallnacht, την πυρπόληση του Reichstag, μέχρι την παγίδευση των Εβραίων - αρχικά στο εσωτερικό της Γερμανίας.
Κατόπιν, παρακολουθούμε τη δράση της Γκεστάπο να επεκτείνεται στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης που περιήλθαν στη στρατιωτική κατοχή της Γερμανίας.
Βλέπουμε την Γκεστάπο να ενορχηστρώνει τη δράση των Ες Ες, στρώνοντας το έδαφος της Γενοκτονίας.
( ΕΣΣΔ, Ουκρανία, Ελλάδα)
Πανταχού παρούσα η Γκεστάπο σε όλες τις εκφάνσεις της ναζιστικής δράσης.
Από την άλλη μέσα από τεκμηριωμένες αναφορές, καταδυόμαστε στον γραφειοκρατικό λαβύρινθο του μορφώματος αυτού ένω ξετυλίγονται μηχανορραφίες στο εσωτερικό της Γκεσταπο, που αναδεικνύουν ενα σκηνικο αμοραλισμού κσι διαφθορά
Εκείνο όμως που σοκάρει είναι η βαναυσότητα που διέκρινε την Γκεσταπο και μια θηριωδία που νομιμοποιήθηκε από ένα καθεστώς το οποίο-απροσχημάτιστα- μετουσίωσε σκοτεινά ενστικτα πρωιμων σταδιων εξέλιξης, σε συστηματοποιημένες μεθόδους κρατικής πολιτικής
Σίγουρα, υπάρχουν αρκετά να ανακαλύψει ο αναγνώστης στις σελίδες του Σολ, σεργιανώντας σε τόπους όπου η γνώση γίνεται οδύνη κι η επίγνωση ντροπή.
Παρα το ευρύ χρονικό διάστημα κ το γεωγραφικό εύρος που καλύπτουν οι αναφορές του, το σύγγραμμα του Σολ έχει μια έκταση αναγνωστικά "διαχειρίσιμη" από κάθε αναγνώστη- ακόμη και εκεινον που φείδεται χρόνου.
         Είναι ένα ιστορικό βιβλίο σχετικά σύντομο κι ευανάγνωστο, που δεν κάνει εκπτωση σε ουσία, και διαθέτει ευρεία απεύθυνση σε ποικίλες ηλικίες- από μαθητές Λυκείου ακόμη .
          Θεωρώ πως αυτό το σύγγραμμα του Λούκας Σολ περιέχει στοιχεία έγκυρα, μα σίγουρα ήδη οικεία για έναν συστηματικό μελετητή του Β Παγκοσμίου Πολέμου:
Μοιραία, ίσως να μην ξαφνιάσει κάποιον που διαθέτει ήδη πολλές εξειδικευμένες γνώσεις γύρω από τη χιτλερική Γερμανία.
Η ΓΚΕΣΤΑΠΟ του Λούκας Σολ θα ήταν ιδανική επιλογή περισσότερο για ανθρώπους που επιθυμούν να προσεγγίσουν πρώτη φορά βαθύτερες πτυχές του ναζιστικού καθεστώτος, καθώς διαφωτίζει αρκετές πλευρές του θέματός του, συμπυκνώνοντας σημαντικό όγκο πληροφορίας σε επίπεδο γεγονότων και νευραλγικών προσώπων.

Αρης Σφακιανάκης , Ο Πρίγκιψ του Δευτέρου Ορόφου,

 Αρης Σφακιανάκης , Ο Πρίγκιψ του Δευτέρου Ορόφου,

                                                     Είδος Ιστορικό Μυθιστόρημα
                                                    Βαθμολογία 8,5/10

Σελίδες 512
Τιμή 16,92 ευρω
Ημερομηνία Κυκλοφορίας 2023

Ο ΑΡΗΣ ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗΣ τα τελευταια χρόνια εχει καταπιαστεί με τη Νεοτερη Ιστορια της Ελλάδος δίδοντας στιγμες της μεσα απο ομορφα οσο κι εύληπτα ιστορικά αναγνώσματα που υπηρετούν την ιστορική εγκυρότητα.
Αυτην τη φορα , παρεα με τον Πριγκιπα του Δευτερου Οροφου, μας σεργιανα στου ...Οθωνα τα χρονια σε ενα αναγνωσμα δροσερο σαν το μελωδικο εκεινο συρτακι του Σταυρου Ξαρχακου, με την ίδια φολκλορικη νοσταλγια για μια Ελλάδα που αποτινασσε τις σταχτες κ το αιμα της Επαναστασης για να εισελθει σε μιαν αντιφατικη εποχη- με το φως της ανανεωσης απο τη μια και τις σκιες της πολιτικης ιντριγκας, της ξενομανιας και του ραγιαδισμου απο την αλλη...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο πρωταγωνιστής μας  ειναι Ελληνας της Διασπορας που επιστρέφει στην Ελλάδα την εποχή που αυτή σπαράσσεται από διχασμό κι αβεβαιότητα μετά την άνανδρη δολοφονία του Καποδίστρια.

       Με την ευγένεια των προθέσεών του , αλλά κσι την κολακεία κατορθώνει να προσεγγίσει τον Ιωάννη Κωλέττη , γνωρίζοντας και τον άρτι αφιχθέντα Βαυαρό Όθωνα, για να αναρριθεί μέχρι τον κύκλο της Βασίλισσας Αμαλίας.

Δυστυχώς, όμως, διατηρεί μιαν αδεξιότητα προς τις γοητευτικές γυναίκες που κατορθώνει να γνωρίσει μέσα από τις κυρίες των τιμων...

         Η αγάπη του στη γραφή τον ωθεί να καταγραψει ενα χρονικό όσων έζησε στο πλάι του Βαυαρού ηγεμόνα...

 

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ
Το τελευταιο του εργο του Αρη Σφακιανακη Ο Πριγκιψ του 2ου Οροφου ειναι ενα ομορφο ιστορικο αναγνωσμα που διαβαζεται απνευστι και ψυχαγωγεί,με εύστοχους πολιτικούς υπαινιγμούς, προσφεροντας ιστορικές γνώσεις και το κίνητρο για περαιτέρω μελέτη.

Μπορει να συνδεθει ατύπως με τα προηγούμενα δυο μυθισορήματα  του Αρη Σφακιανάκη...

Η χρονική συγκυρια όπου ειναι τοποθετημένοι οι ήρωές αυτού του βιβλίου έπεται ευθέως αυτης των αμεσως προηγουμενων εργων του( "Εξοδος", Στη Σκια του Κυβερνητη) σε μιαν ατυπη χρονικη αλληλουχια.
Για τον λόγο αυτο, ο "Πριγκιψ" του δύναται να θεωρηθει ως ο υστερος κρικος μιας [πιθανόν] τριλογίας, που ξεκίνησε απο την Έξοδο του Μεσολόγγιου, υποκλίθηκε στο μεγαλειο του Καποδιστρια και καταλήγει στη Εξωση του Οθωνα.
           Μετά τον Πέτρο Σκοτεινό με τη σημειολογια του επιθετου να προ'ι'δεαζει για τον αμφιλεγομενο χαρακτηρα του, έρχεται στο επίκεντρο ένας νέος πρωταγωνιστής, εξισου μυστηριώδης.
Η καταγωγη του δεν ειναι τυχαια επιλεγμένη από τον συγγραφέα ,καθως προέρχεται από το Ιάσιο, σπουδαία πόλη της Ρουμανίας, οπου διεπρεψε το ελληνικό στοιχειο.
Το Ιάσιο ήταν ο γενέθλιος τόπος της Ελληνικής Επανάστασης, αφού απο εκει κήρυξε τον Σηκωμό του Γένους ο μονοχειρας- [ γνήσιος αυτός]- Πρίγκιπας με τη φλογερή ψυχή, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ( α.ρ. " Καλός" της Φιλικής Εταιρείας).
Αυτη, λοιπόν, η  καταγωγη προσδίδει ένα βαρος στον ήρωά μας, που όμως δεν τη δικαιωνει ενα αντιστοιχο ηθικό ανάστημα.
        Αντίθετα με όλα αυτα, ο πρωταγωνιστής μας είναι ένας μορφωμένος, αλλα φυγόπονος ατομιστης με τυχοδιωκτικές τάσεις κι έντονο αυτοσαρκασμό, που προβάλλει ητοοπαθής παρατηρητής της Ιστορίας και της ζωής του της ίδιας με όρους σχεδόν καρυωτακικούς.

Με όλα αυτά ο κεντρικός χαρακτήρας διεκδικεί μια θέση στο πλάι του γαλλόφιλου διώκτη πολλών αγωμιστών του 21, τον Ιωάννη Κωλέττη κι έπειτα μέσα στην Αυλή του ίδιου του Βαυαρού Βασιλιά Όθωνα.

    Μέσα από τον προσχηματικό ρόλο του γραφιά - ποιητν και χρονικογράφου των Ανακτόρων ο πρωταγωνιστής μας στέκεται μάρτυρας της εξουσίας του Όθωνα αλλά και του γάμου του με την οξυδερκή νεαρή Αμαλία. 

Μέσα από τα μάτια του ήρωα μας, που με την κολακεια αναδειχθηκε σε ιδανικό ακόλουθο μπαινουμε στο παλάτι για να γνωρισουμε τον Όθωνα και την Αμαλία.

Δεν μπορώ να πω οτι εχουμε καποιο βαθυ ψυχογράφημα των  ιστορικών προσώπων ή ότι φωτίζονται πολλές άγνωστες πτυχές.Πρόκειται όμως για μια γοητευτική σχεδόν βιωματική περιήγηση στον κόσμο των Ανακτόρων και σε μια υπό διαμόρφωση Αθήνα

Μέσα από τον νεαρό παλατιανό ο αναγνώστης σεργιανά σε προσωπικούς χωρους του πρωτου συγχρονου βασιλικού ζεύγους της χώρας ενώ βιώνει και διάφορα χαρακτηριστικά επεισόδια της 30χρονης Βαυαροκρατίας στη χώρα.
Φιγούρες ακρως ενδιαφερουσες αλληλεπιδρούν με τον ήρωά μας διασκεδαστικά και με αληθοφάνεια
Ανάμεσά τους η κόρη του Αντιβασιλέα Αρμασμπεργκ, και μια ξεχωριστή Ελληνίδα, από τη γενιά του Μπότσαρη, που η ομορφιά της ξεχώρισε σε ολόκληρη την Ευρώπη με εναν ιδιαίτεροό τρόπο που θα ανακαλθψετε στο βιβλίο.
Επίσης ο Αλεξανδρος Ριζος Ραγκαβής αλλά και η τοσο

ιδιόρρυθμη Δούκισσα της Πλακεντίας με τα σκανδαλώδη πάθη οπως αυτο με τον Αρχιληστή Μπίμπαση (η αναφορά αυτή μου θυμισε το σχετικο- αξιολατρευτο- αναγνωσμα εποχής του Γιωργου Λυδια που ειχα ανακαλυψει εφηβη).
Συνοδοιπόρος σε όλα αυτα ενας φίλος αξιολάτρευτος και μοναδικός, που "κλέβει" τις καρδιές μας -και "την  παράσταση"- με τη βουβή μακαριότητά του.

Κάπως έτσι γινόμαστε αυτήκοοι μάρτυρες διαφόρων στιγμών της Βαυαροκρατίας (περιοδείες του Όθωνα, στήσιμο του Βασιλικού Κήπου , Σκιαδικά, Σκάνδαλο Πατσίφικο κ.α.), χωρίς ποτέ να παραβιάζονται οι μοιραίοι περιορισμοί της οπτικής γωνίας του ήρωα μας.

 Όσες πληροφορίες παίρνουμε τεκμηριώνονται από την πρόσβαση που ο ήρωάς μας έχει σε αυτές και δεν την υπερβαίνουν -συγγραφική ακροβασία, που απαιτεί επιδεξιότητα, με όσα μεινοεκτήματα μπορεί να έχει αυτό.

     Έτσι εξηγείται η περιορισμένη αναφορά στη στάση του Μακρυγιαννη και του Καλλέργη στην 3η Σεπτεμβρίου 1843, που σημάδεψε την πολιτική Ιστορία του τόπου μας ως ένα από τα πλέον φωτεινά σημεία της.

Έτσι εξηγούνται κι οι ύστερες στιγμές στα Ανάκτορα τη μοιράια εκείνη νύχτα του 1862...

          Με διάθεση υποδορια σκωπτική ο Αρης Σφακιανακης διαμόρφωσε έτσι όλο το σκηνικο μιας πρωτοπρόσωπης εξομολόγησης , που φωτίζει την Ιστορία, αλλά συσκοτίζει ως προς το ήθος του ήρωά του, διατηρώντας το "ηττημένο του αίνιγμα" ως το τέλος
Το βέβαιο κι απώτερο ίσως διακύβευμα είναι τούτο:

Στον πρωταγωνιστή του ο Σφακιανάκης συμπύκνωσε τις παθογένειες μιας πολιτικής νοοτροπίας, που στεκεται ακομη τροχοπέδη στην πρόοδο του εθνους μας.
       Ο ήρωας μας αντιπροσωπεύει ιδανικά τον αμοραλισμό μιας ευρείας ομάδας άκαπνων μοσχοαναθρεμμένων παραγοντων από ευημερόυσες περιοχες σαν το Φανάρι και τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, που εσπευσαν στο νεοσύστατο κρατίδιο της Ελλάδας, διεκδικώντας αξιώματα κ εξουσίες πλάι σε φιλόδοξους πολιτικούς, παραμεριζοντας τους οπλαρχηγούς και τους φτωχούς αυτόχθονες που αγωνίστηκαν να αποτιναξουν τον τούρκικο ζυγό.
Γραφιάδες, παρατρεχαμενοι, φιλόλογοι και δανδήδες παρασίτησαν γυρω από αναφυόμενους ισχυρούς παραγοντες της Ελλάδας χωρίς ιχνος ιδανικών εκπροσωπώντας την αργομισθία, την κολακεία και την οσφυοκαμψία που έθεσαν βάσεις για όσα στοιχειοθετούν την κακοδαιμονία της πολιτικής μας ζωής διαχρονικά.

       Είναι αυτή η πικρία που μένει ως απόηχος και προβληματίζει ευρύτερα τον πιο υποψιασμένο αναγνώστη.

     Για όλα αυτά ο "Πρίγκιψ του Δευτερου Ορόφου" κερδίζει μια θέση ανάμεσα στα καλά μυθιστορήματα γύρω από το 1821 και τον άμεσο απόηχό του και προσωπικά θεωρώ οτι μπορεί να διαβαστεί όχι μονάχα από ενήλικες, αλλά  κι από αναγνώστες των τελευταίων σχολικών τάξεων ως μια εναλλακτική επιλογή ευχάριστης προσέγγισης της ιστορικής γνώσης.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ " ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ ΜΑΣ 

Dona Tartt, Η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ, Εκδ ΔΙΟΠΤΡΑ ( Επανακυκλοφορία)

                                               Η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ, DONA TARTT, εκδ ΔΙΟΠΤΡΑ
                                                   Eίδος: Κοινωνικό Μυθιστόρημα
                                                    Βαθμολογία 9/10

Αριθμός σελίδων 1256

Ημερομηνία Κυκλοφορίας 16/11/2023

Τιμή 22,50

Πριν από 10 ακριβώς χρόνια η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ της Dona Tartt κέρδιζε Βραβείο ΠΟΥΛΙΤΖΕΡ, κάνοντας αίσθηση.

10 χρόνια μετά το ξεχωριστό αυτό μυθιστόρημα επανακυκλοφορεί σε μια νέα μεταφραστική προσέγγιση από τις εκδόσεις Διόπτρα που διατήρησαν το αναγνωρίσιμο μοτίβο που εκανε παγκοσμίως γνωστό το βιβλίο.

Αυτή επανακυκλοφορία επαναφέρει στη  επικαιροτητα ένα σημαντικό βιβλίο, που αξίζει να ανακαλύψουν όλοι βιβλιοφιλοι, καθώς άφησε το σημάδι του στα λογοτεχνικά δρώμενα του 21ου αιώνα.

Εξ ορισμού, όταν ακούμε PULITZER  οι αναγνωστικές μας προσδοκίες σίγουρα ανεβαίνουν.Προσωπικά ,όποιο βιβλίο κατέχει αυτόν τον τίτλο πρέπει να με «πείσει» ότι τον άξιζε. Και η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ της ΝΤΟΝΑ ΤΑΡΤΤ πετυχαίνει απόλυτα, να αναφωνήσω ότι πανάξια κέρδισε το μεγάλο αυτό βραβείο. Ας δούμε μαζί γιατί:

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Θίο Ντέκερ, γιος μιας στοργικής μητέρας κι ενός ανεύθυνου πατέρα που τους εγκατέλειψε, επιζεί από μια τρομοκρατική επίθεση σε Μουσείο Τέχνης, όπου χάνει το μοναδικό του σημείο αναφοράς, την αγαπημένη του μητέρα .                  Εκείνη τη μοιραία μέρα η ζωή του Θίο στοιχειώνεται από το κόκκινο του αίματος, και από τις κόκκινες μπούκλες εκείνου του άγνωστου κοριτσιού… 
          Ένας μικρός πίνακας κι ένα παλιό κειμήλιο είναι ο,τι του απομένει από την έκρηξη να τον συνδέει με το παρελθόν.
            Ορφανός πια ο Θίο, με βασανιστικές μνήμες, θα βρεθεί αρχικά προστατευόμενος στο εύπορο σπίτι του παιδικού του φίλου και συμμαθητή του, πασχίζοντας να διαχειριστεί το πένθος του και να προσαρμοστεί στην καλή κοινωνία.

Η ζωή του θα ανατραπεί για μια ακόμη φορά όταν ο πατέρας του θα επιστρέψει για να τον πάρει μαζί στο ασυνάρτητο Λας Βέγκας ,όπου ο Θίο θα συναντήσει τον πολυταξιδεμένο Μπόρις , ένα θυμόσοφο έφηβο που ακροβατεί ανάμεσα στην παρανομία και την αυτογνωσία-και που θα διδάξει στο Θίο την αληθινή φιλία.
               Έτσι πορεύεται ο Θίο Ντέκερ με μοναδικό σύντροφό του ένα ανεπούλωτο αίσθημα μοναξιάς και τον σπάνιο ολλανδικό πίνακα με την αιχμαλωτισμένη ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ, που θα τον φτάσει στις εσχατιές της συνείδησής του-και της παρανομίας- για να αναδυθεί ξανά.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Ύστερα από 10 χρόνια συγγραφικής αποχής η Dona Tartt επανέρχεται με ένα εμβληματικό έργο,980 σελίδων, αλλά μη σας φοβίσει αυτό διότι διαβάζεται με αμείωτη ένταση. Ένα βιβλίο, που δεν επιλέγει τον "εύκολο δρόμο της υπαινικτικής ,βραχυλογικής σύγχρονης φόρμας που κατακλύζει τη σύγχρονη λογοτεχνία.

Ένα βιβλίο ζωής, βγαλμένο από τη λαμπρή παράδοση των μεγάλων κλασσικών με την περιγραφική δεινότητα,τη διείσδυση στην ανθρώπινη ψυχή και τα βαθυστόχαστα νοήματα,που σαν πολύτιμα μέταλλα,αναδεικνύονται με τόσο πόνο στα μάτια των πολλών ,αλλά λάμπουν διαχρονικά!!

Τι είναι όμως η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ; 
Υπαρξιακό δράμα;
Ιστορία μυστηρίου;
Ο… “Όλιβερ Τουιστ του 21ου αιώνα” όπως είπαν κάποιοι κριτικοί στο εξωτερικό; 
Ο πολυεπίπεδος χαρακτήρας του βιβλίου δεν επιτρέπει μια μονοσήμαντη απάντηση, διότι η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ είναι κάτι από όλα. Ένα έργο με πολλούς χαρακτήρες, συναισθήματα, συμβολισμούς.

Με εφαλτήριο ένα ολλανδικό πίνακα ,που δανείζει στοιχεία του στην ανάγλυφα δοσμένη πλοκή, η ΝΤΟΝΑ ΤΡΑΤΤ συνθέτει την τοιχογραφία της Σύγχρονης Αμερικής και διερευνά το μοιραίο στην πορεία της ζωής μας.
Κυρίως όμως προσφέρει ένα δυνατό ψυχογράφημα χειρουργικής ακρίβειας, που θα μπορούσε να αφορά εν τέλει καθέναν από μας.

         H KΑΡΔΕΡΙΝΑ συνιστά, καταρχήν, ένα επίπονο οδοιπορικό ενηλικίωσης, μια περιπλάνηση στα πιο σκοτεινά μονοπάτια μιας νεανικής ψυχής που αναζητά την ταυτότητά της σε ένα τοπίο αβέβαιο, που της στερεί όλες της τις σταθερές και της αρνείται το συναίσθημα. 

  Στο βιβλίο παρακολουθούμε όλα τα σκαλοπάτιά που στοιχειοθετούν τον απογαλακτισμό του ανθρώπου και τη ανάληψη της ευθύνης του ίδιου του εαυτού του.
Έπειτα η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ είναι μια σπουδή πάνω στη Μοναξιά του αριστοτελικού θηρίου, το οποίο προβάλλει σε όλη του την τραγικότητα ,με την αναπόδραστη ματαιότητα του ναρκισσιστικού κατοπτρισμού, να το εγκλωβίζει στο θάνατο.
         Η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ πασχίζει να επουλώσει αυτήν ακριβώς την πληγή αντιπαρατάσσοντας στις αντιξοότητες την Πραγματική Φιλία , όταν αυτή πλαισιώνει τη μοναξιά μας με τον αρχέγονο πόθο του «Ανήκειν» κάπου.
          Μια Φιλία που δεν έχει τις απαντήσεις απλά θέτει καίρια το Ερώτημα… 
Και κάπου εκεί ο έρωτας, που στην ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ παραμένει άσπιλος, ιδεατός και γι’ αυτό σπαρακτικός –ένα πεδίο όπου παλεύουν ο Εγωισμός με την Αυτοπροσφορά .
Παράλληλα , η γοητευτική μας ιστορία ανάγεται σε μια από τις ωραιότερες πραγματείες που γράφτηκαν ποτέ για τη φύση της ίδιας της Τέχνης και για τη δύναμη της ομορφιάς της να στρέφει τον άνθρωπο σε αυτό που οι Αρχαίοι μας φιλόσοφοι όρισαν ως «Αγαθό» και «Ιδέα».

Άλλωστε η ίδια η Τέχνη εδώ,πάντα παρούσα, είναι η υπέρτατη Ιδέα, που υπερβαίνει τα ανθρώπινα μέτρα της φθαρτότητας, της απουσίας και του προσωρινού.

        Μέσω της Τέχνης ο πεπερασμένος άνθρωπος συνδιαλέγεται με το διακαή πόθο της αιωνιότητας και η ύλη αγγίζει το «ασώματο».

             Πέρα και πάνω από όλα όμως η ΚΑΡΔΕΡΙΝΑ είναι ένα βιβλίο που ανατέμνει την Απώλεια, όπως αυτή διατρέχει ολόκληρη την ύπαρξη του Ανθρώπου-είτε σε απτό, είτε σε συμβολικό επίπεδο-σηματοδοτώντας το εφήμερο της ζωής αυτής και τη βασική πηγή οδύνης... 

        Ο ήρωας μας διέρχεται από όλα τα στάδια της Απώλειας. Απώλεια οικογένειας, αλλαγή στέγης, φίλοι που χάθηκαν, ανεκπλήρωτα πάθη. 

                Εντούτοις δύο πυλώνες συνθέτουν το αίσθημα της απώλειας που διαχέεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του κεντρικού ήρωα.
Η Απώλεια της Αγάπης και η Απώλεια Αθωότητας .
Όταν ο Θίο έχασε τη μητέρα του, ουσιαστικά έχασε το μοναδικό «Τόπο», προσδιορισμού του. Έκτοτε πορεύτηκε στον κόσμο ως ένας Ξένος. 

Ξένος με την οδύνη όπως διαγράφεται άλλωστε και στην ευαγγελική περικοπή «Ξένος ήμουν και με δεχτήκατε», όπου ο Ιησούς ταυτίζει τον εαυτό Του με κάθε μοναχικό κι άκληρο και θεωρεί ύψιστη πράξη την «φιλο-ξενία». 

Αυτό το σπαρακτικό αίτημα αγάπης και αποδοχής κομίζει η μοναξιά του Θίο, όπως γυρίζει τον κόσμο… 

                 Σε αυτό και μόνο το σημείο της ορφάνιας του, ο Θίο μου θυμίσε αμυδρά τον άλλο μεγάλο «ξένο» της Λογοτεχνίας ,τον Μπεν Λόβατ της νομπελίστριας Ντόρις Λέσσινγκ, που και αυτός σεργιανώντας τον κόσμο κι αναζητώντας ρίζες στον κόσμο των ανθρώπων σύρθηκε στην παρανομία ,όντας όμως ο μεγάλος αθώος...

      Περισσότερο, με παραπέμπει στον Μπεν όβατ  ο Θιο ,παρά στο Μίσκιν με τον οποίο αντιπαραβάλλεται ευθέως στο έργο.
Ο Μίσκιν είναι μια ύπαρξη ταγμένη στη Καλοσύνη κι η τραγικότητα του έγκειται στη μοίρα που μετατρέπει τις καλές του προθέσεις σε όλεθρο.
          Αντιθέτως ο Θίο δε δείχνει να έχει τόσο σαφή ταυτότητα συνειδησιακή , ούτε συναίσθηση εαυτού όσο ο Μίσκιν. 

Τελεί εν συγχύσει και προξενεί κακό όχι από πρόθεση , αλλά ούτε από εκτροπή της τύχης.
        Μάλλον από άγνοια εαυτού.
Τούτο έρχεται να υπογραμμίσει μέσω της αντίθεσης ο χαρακτήρας εύρημα του βιβλίου ,Μπόρις Παυλικόφσκι , που ισορροπώντας ανάμεσα στον σκωπτικό Διογένη και τον ηδονιστή Επίκουρο, αναλαμβάνει πλήρως την ευθύνη των πράξεων του –καλών και κακών- καταφάσκοντας πλήρως τη ζωή με την αθλιότητα και τις προκλήσεις της. Είναι ο μέντορας του Θίο-τον παίρνει από το χέρι και μέσω του παιδαγωγικού έρωτα όπως τον συναντάμε στην Αρχαία Ελλάδα μεταξύ Παιδαγωγού-Παιδαγωγούμενου- του δείχνει τη ζωή.

Θυμίζει τους εκμαυλιστές της Λογοτεχνίας 
Η δεύτερη πτυχή της Μεγάλης Απώλειας που σφράγισε το Θίο, ο πρόωρος θάνατος της μητέρας, συμβολίζει το Τραύμα του «Απωλεσθέντος Παράδεισου», δηλαδή τη βίαιη έξωση από την άγνοια και το Ακαταλόγιστο της Παιδικής Ηλικίας στην ευθύνη του εαυτού του κ τη μετάβαση στην ενήλικη πραγματικότητα .Αυτο που η ψυχανάλυση όρισε ως το Τραύμα του Αποχωρισμού.
Με κείνο το ανέμελο παιδί μόνον ο πίνακας του Φαμπρίτσιους συνέδεε πια το Θίο.
               Από αυτό τον παιδικό εαυτό, λοιπόν, αρνιόταν να αποδεσμευτεί ο Θίο κρατώντας τον πίνακα με κάθε τίμημα. Σαν τον πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι όμως η φιγούρα του αιχμαλωτισμένου πουλιού αποκάλυπτε και τις «αλυσίδες» στην ψυχή του Θίο , που ο φόβος της ενηλικίωσης τη διάβρωσε σταδιακά για να φτάσει στo έσχατο σημείο του ξεπεσμού ,ώσπου ήρθε η ώρα της της Επιλογής… 

                Μια επιλογή απόλυτα πειστική, που απαλύνει και τις δύο παραμέτρους της Απώλειας που σφράγισε την ενηλικίωση του Θίο ,αλλα και που οδηγεί τον αναγνώστη σε μια προσωπική του κάθαρση.
       Πράγματι.Η πολυσημία του έργου, καθώς και η παραστατική αφήγηση με τις διεξοδικές περιγραφές καταβυθίζουν τον αναγνώστη στην ιστορία αυτή –μεταδίδοντας μέχρι ρανίδας όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις τους ήχους, τις μυρωδιές ,τα χρώματα. 

        Έτσι το βιβλίο μετατρέπεται σε προσωπικό βίωμα του καθενός ,μας προκαλεί να στοχαστούμε πάνω σε μεγάλα ερωτήματα της ύπαρξης και να βρει ο καθένας την ατομική του λύτρωση.

Ο Μιχάλης Δελέγκος έδωσε μια μεταφραστική προσέγγιση ουσίας , υπηρετώντας την ατμόσφαιρα του έργου και φωτίζοντας πληροφοριακές πτυχές 

Φαίδων Κυριακού, Ο Θυριδοποιός , εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ

                   Φαίδων Κυριακού, Ο Θυριδοποιός

                                       Είδος Ιστορικό Μυθιστόρημα

                                    Βαθμολογία 8,5/10

Ο νεαρός συγγραφέας Φαίδων Κυριακού έδωσε προ 3ετίας συγγραφικά διαπιστευτήρια μιας πραγματικά σπουδαίας πένας με το ξεχωριστό του μυθιστόρημα

"Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου", που αποκάλυψε έναν ανησυχο νου που αναζητά νέους δρόμους έμπνευσης, αξιοποιώντας γόνιμα το απόσταγμα πρότερων παρουσιών της Ελληνικής Πεζογραφίας για να το εξελίξει με ένα κλασσικότροπο ήθος γραφής, εμπλουτισμένο με μοντέρνα ψυχογραφική εμβάθυνση και πρωτότυπες ιδέες.

2 χρόνια μετά, ο Φαίδων Κυριακού επιλέγει να παραμείνει στο πεδίο του ιστορικού μυθιστορήματος και το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι

ΑΝ με το νέο του βιβλίο "Ο Θυριδοποιός" κατορθώνει να σταθεί στο ύψος του συγγραφικού διαμετρήματος που ο ίδιος διέγραψε με το παρθενικό του έργο. Στοίχημα σημαντικό.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο Μάνος Λαζάρου είναι ένας νεαρός άντρας που ακολουθεί την οικογενειακή παράδοση και κατασκευάζει φέρετρα.

Παράλληλα μες στην ψυχή του ενδημούν μυστικά και πάθη που έρχεται να τα επισκιάσει η γερμανική εισβολή και η Κατοχή.

Κατατρυχόμενος από ενοχές και ένα μυστικό ο Μάνος θα αναζητησει ενα κίνητρο ζωής σε μια πολιτεία παραδομένη στον θάνατο και στη φρίκη.

Μέσα σε μιαν Αθήνα του Ψύχους και της Πείνας θα αναδυθεί άγριος ο πόθος για ζωή κι η αντίσταση στο σκοτάδι ως έκφραση της αξιοπρέπειας εκείνης που κάνει τον άνθρωπο να ανθίσταται στο αναπόφευκτο της τραγικότητάς του.

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου,"είναι ένα έργο όπου συνυπήρξαν αρμονικά όλα τα γνωρίσματα του Καλού Βιβλίου:

Ενδιαφέρουσα πλοκή, γλωσσικό μεράκι,

ιδιαίτεροι&άρτια σκιαγραφημενοι χαρακτήρες,

ιστορική εγκυρότητα&πλήρη ένταξη στο κάδρο της προς μελέτη εποχής,

αβίαστη ροή, διεισδυτικότητα

και ανατροπές που ειχαν χτιστεί πειστικά, ώστε να λειτουργούν αρμονικά στο σύνολο.

 Όλα αυτα σηματοδοτούν έναν φιλόδοξο πήχυ ο οποίος δύσκολα ξεπερνιέται κι αυτός αποτελεί ένα από τα ζητούμενα της νέας απόπεορας του νέου συγγραφέα...

Ο "Θυριδοποιός" του ήρθε να επιβεβαιώσει πολλές από τις αρετές, που προδιέγραψε το ντεμπούτο του συγγραφέα του- πλην όμως τράβηξε έναν άλλον δρόμο που διαφοροποιεί αρκετές πλευρές.

Στο επίκεντρο του Φαίδωνα Κυριακού αυτήν τη φορά έρχεται η περίοδος της Κατοχής σε ένα σκηνικό ζοφερό, αλλά και γνώριμο στη συλλογική μνήμη.

Η γερμανοκρατούμενη Αθήνα! Κατορθώνει ωστόσο ο νεαρός συγγραφέας γι άλλη μια φορά να μη  υποπέσει στην παγίδα της κοινοτοπία:

Λίγα έργα έχουν ιχνηλατήσει τόσο παραστατικά το μωσαικό της Κατοχής στην Αθήνα- ειδικότερα τον πρώτο της χειμώνα, όπου ενέσκυψαν καταστάσεις ανείπωτου πόνου, που προσλαμβανουν χαρακτηριστικά έμμεσης γενοκτονίας.

Θυμάμαι χαρακτηριστικά τα αφηγήματα της Λιλίκας Νάκου και το (κατ' εμέ τουλάχτιστον) μυθιστόρημα - σταθμό για την εποχή αυτήν, τον Λιμό από τον Πάνο Αμυρά.

Ο Φαίδων Κυριακού χρησιμοποιεί ως ιχνηλάτη μας στη σκλαβωμένη- Αθήνα του 41- με τον- Παρθενώνα- λαβωμένο- κατάστηθα- απ'τη -σβάστικα" 

έναν μύστη και λειτουργό του θανάτου, εναν φερετροποιό - τον Μάνο Λαζάρου, με ένα επώνυμο ευφημισμό (από το αναστηθέν πρόσωπο της Καινής Διαθήκης!) 

Πρωτότυπη όσο κι ελαφρώς άχαρη ιδιότητα για πρωταγωνιστή, που ίσως ενεργοποιεί αντανακλαστικά άπωσης στον μέσο αναγνώστη, όπως κάθετι που άπτεται στην πραγματικότητα του θανάτου.

Ένας Πλούτων της σύγχρονης εποχής περιτριγυρισμένος από χθόνιες σκιές- οι αποσκελετωμένοι της Πείνας και του Ψύχους. Ανεπιθύμητος στους αιώνας των αιώνων.

Όλα αυτα έρχεται να τα σκεπάσει η σκιά της Κατοχής, που αλυσοδενει όλο τον ελληνικό λαό στα δεσμά της ταπείνωσης ,του φόβου, της πείνας, της απώλειας. 

Πρόκειται για ένα πένθος εθνικό.Μια κηδευομένη πατρίδα& από αυτήν την πλευρά η τέχνη του φερετροποιού λειτουργεί και σε επίπεδο συμβολικό.

Ο ιδιότυπος αποκλεισμός όμως του Μάνου Λαζάρου στη μοναξιά και στην κατεργασία του θανάτου έγκειται κατ' εξοχήν στην προσωπική του καταβύθιση.Την αίσθηση του ανικανοποίητου που τον διακατέχει.

 Ο "θάνατος" του έχει επισυμβεί σε ένα επίπεδο συμβολικό σαρώνοντας το φως και την ηθική. Θάνατος συνείδησης.

Ο Λαζάρου συνιστά την πεμπτουσία του Αντιήρωα όσο λίγοι λογοτεχνικοί χαρακτήρες, που ωστόσο δεν τοποθετούνται ούτε στην πλευρά του Κακού με όρους διακριτούς ή σχηματικούς.Δεν είναι προδότης, δεν εκμεταλλεύεται συνανθρώπους του, ωστόσο κατατρύχεται από τους προσωπικοθς δαίμονες που ο ίδιος έπλασε κατ ' εικόνα και καθ'ομοίωσιν του...

Δεν υπάρχει στον Μάνο Λαζάρου ίχνος εξιδανίκευσης κι αυτή του η ανθρωπινότητα τον καθιστά πειστικό, όχι όμως αναγκαστικά συμπαθή, επιλογή που αποτελεί συγγραφική τολμη.

Γι'αυτό κι η ατομική "επανάσταση" του πρωταγωνιστή- με οσο εξωφρενικό τρόπο κι αν αυτή πραγματοποιήθηκε, τελικά- προσλαμβάνει ρόλο διττό, καλύπτοντας το πεδίο της Αντίστασης, σε επίπεδο λα'ι'κό, αλλά και την ατομική αποτελμάτωση του Μάνου Λαζάρου.

Ένα πετάρισμα ελευθερίας, που είναι αμφίβολο αν μετουσιώνεται σε πέταγμα δηλαδη αναμόρφωση.

Νομίζω δεν ήταν εξάλλου αυτή το ζητούμενο του συγγραφέα.

Διακυβευμα στον Θυριδοποιό είναι να οδηγήσει τον ήρωα να ψηλαφήσει το ατομικό του σκοτάδι σε μια κατάδυση αυτογνωσίας για να αναδυθεί ξανά όχι απαραίτητα στην αλλαγή αλλά στην επίγνωση..

Δεσπόζει ο ψυχογραφικός χαρακτήρας του έργου με έμφαση στους στοχασμούς και τους προβληματισμούς του Μάνου Λαζάρου.

Η παρουσίαση του ήρωα χαρακτηρίζεται απο μια έντονη "εσωστρέφεια": Πρόκειται για ένα βαθιά ενδοσκοπικό μυθιστόρημα, που διερευνά την ψυχή του ήρωα με ίχνη φορυδικής σκέψης επιστρατεύοντας ως και την προσφιλή στον Αυστριακό επιστήμονα τεχνική του Ονειρου.

Ένας λαβύρινθος δαιδαλικός από ονειροφαντασίες, συλλογισμούς και έντονη περιγραφικότητα που κατακερματίζουν τη χρονική αλληλουχία  καθιστώντας την ατμόσφαιρα του βιβλίου υποβλητικότερη και πιο μελαγχολική.

Μια περιήγηση στη Αθήνα της Κατοχής ανάγεται σε μια περιδίνηση υπαρξιακη.

        Οι δε χαρακτήρες που πλαισιώνουν τον Μάνο (κ.Κατερίνα, Ζήσης, Ελπίδα κ.ο.κ.) παρουσιάζονται από το πρίσμα εκείνου, ωστόσο η αλληλεπίδρασή τους με τον Μάνο προσφέρουν ζωντανούς διαλόγους και ωραίες στιγμές.

            Ειδικότερα η αντιπαράστασή του Μάνου προς τον φίλο του τον Ζήση προσφέρει τις πιο απολαυστικές στιγμές του βιβλίου με σπερματικές ιδεολογικές συζήτησεις -οξυδερκείς κι ενδιαφέρουσες.

Στην αλληλεπίδραση τους ο Ζησης κι ο Μανος - μεσα σε αυτήν την καλοστημένη σκηνογραφία του θανατου, με ένα σχέδιο και μια ηθική που προβάλλει σα φάρσα- μου θύμισαν τη σκωπτική διαθεση του αρχαίου Λουκιανού στους Νεκρικούς Διαλόγους του...Έχουν κατι από την αποκοτιά του Σισσύφου οταν επιχειρούσε να εξαπατήσει τον πιο ισχυρο αντίπαλο, τον Χάροντα...

Ως προς το περιστατικό που στοιχειοθετεί το κομματι της καθεαυτής δράσης,αυτό μας συστήνει ενδιαφέροντα πρόσωπα από την άλλη πλευρά, τη γερμανική , που ήθελα να τα δω πρρισσότερο ίσως.

Πρόκειται για μια ιδιαίτερη εξέλιξη, σχεδόν σουρρεαλιστική, όπου υπεισερχονται και κάποιοι διακριτικοί προβληματισμοί γύρω από τη σχετικότητα της ηθικής αλλά και τα ζώα ακόμη.

        Η κύρια δράση αναδεικνύει το σημαντικότερο μήνυμα του έργου:

Η ελπίδα (ανα)γεννάται μέσα από την έμπρακτη προσπάθεια να αλλάξεις το αποτρόπαιο που ειτε σε περιβάλλει είτε ελλοχεύει εντός σου, έστω και στη μικροκλίμακα που οριοθετεί την ατομική σου εμβέλεια.

Η συνειδητοποίηση του θανάτου κι η τριβή με αυτόν μπορεί να αναδείξει μια ουσιώδη αγάπη στη ζωή και μιαν ατόφια ανθρωπιά που θα παραμερίσει τη ματαιότητα των Μικρών.

Ο θρίαμβος του Ανθρώπου εγκειται στην αντίστασή του απέναντι στην Παραιτηση όπως το κηρύττει ο Καζαντζακης στην Ασκητική.

 Στην άρνησή του να αφομοιωθεί ηθικά από τον ατομικισμό του Φόβου, από την υποδούλωση στο φαύλο ισχυρότερο αναδεικνύεται 
Όταν επιδίωξη του Ανθρωπου δεν είναι η βιολογική του διάσωση,  αλλά η περιφρούρηση της αξιοπρέπειάς του.Της ανθρωπιάς του.

          Αυτή η σχεδόν καζαντζακικού χαρακτήρα χαραμάδα ελπίδας μέσα από τον ματαιωτικό ζόφο της αναπόδραστης ήττας είναι ένα ανεκτίμητο επιστέγασμα και αυτής της δύσβατης συνοδοιπορίας του αναγνώστη με τον ιδιαίτερο θυριδοποιό Μάνο Λαζάρου.

Ο "Θυριδοποιός" του Φαίδωνα Κυριακού, λοιπόν, συνιστά ένα εναλλακτικό μυθιστόρημα γύρω από την πολυσυζητημένη περίοδο της Κατοχής, με χοφερή ατμόσφαιρα που ίσως δεν είναι για όλους, διατηρώντας στοιχεία πρωτοτυπίας, που όμως δεν υπερβαίνουν την ιστορική εγκυρότητα.

Βιβλίο δύσκολο λόγω της βαθυστόχαστης φύσης του και των συμβολισμών του, αλλά με χιούμορ και διαδρομές ψυχής 

      Είναι εμφανές ότι ο Φαίδων Κυριακού είναι ένας στοχαστικός μυθιστοριογραφος, με βαθιά αγάπη στην Ελληνική Ιστορία, που δε συγγράφει διεκπεραιωτικά αλλά πελεκά με φιλοπονία τις ιστορίες του προσδίδοντας τους ηθικούς προβληματισμούς και πολλαπλά αναγνωστικά επίπεδα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΦΑΙΔΩΝΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ 

Φαίδων Κυριακού, Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου, εκδ Κέδρος

ΣΟΦΙΑ ΒΟΙΚΟΥ, Η Ερωμένη Του Πατέρα

                                Η Ερωμένη Του Πατέρα, Σοφία Βόικου
                   Είδος Κοινωνικό -Ιστορικό
                   Βαθμολογία 9/10

Η Σοφία Βόικου επανέρχεται με ένα μυθιστορημα ιδιαίτερης έμπνευσης που αποδεικνύει το ανήσυχο πνεύμα της και την επιθυμία της να μην επαναπαύεται στα τετριμμένα.

       Το εντυπωσιακό στο νέο της βιβλίο είναι πως η Βόικου  τολμά να αναμετρηθεί με ένα ζήτημα εξω απο τα συνορα της χώρας μας, όταν η ευρύτερη γειτονιά μας έγινε θέατρο του πιο παράλογου πολέμου...

Η "Ερωμένη του Πατέρα" αντίθετα από ό,τι προδιαγράφει ο τίτλος του είναι πολλά περισσότερα από ενα κοινωνικό μυθιστόρημα σχέσεων...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η ανυπότακτη Άρια κι η αριστοκράτισσα Γαλλίδα Μανόν συναντώνται ξανά στη Θεσσαλονίκη, στην κηδεία της μητερας τους και διάσημης μουσικού της Ελισσάβετ Λευκαδία.

         Με αφορμή αυτόν τον θάνατο έρχονται στην επιφάνεια οδυνηρά μυστικά από το παράφορο πάθος του πατέρα τους Νέστορα Μπενέτου για μια Σέρβα πανκ τραγουδίστρια τη Λίλα.

        Μέσα από μια σειρά επιστολών ξετυλίγεται ένα πάθος στη σκιά του τρομακτικού  πολέμου που συντάραξε τη γειτονιά μας, τα Βαλκάνια, στη Σερβία που το 1999 βομβαρδίστηκε άγρια από το ΝΑΤΟ...

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Εκείνο που με εκπλήσσει στη Σοφία Βόικου ειναι που καθε φορά αναζητά ένα καινοτόμο πεδίο έμπνευσης και δεν παραμένει στην ίδια, πεπατημένη οδό της "μόδας".

         Συχνά τα έργα της εκκινούν από αναγνωρίσιμη ιστοριογραφική βάση όμως κατορθώνουν να επεκταθούν σε δρόμους πρωτότυπους και άκρως ενδιαφέροντες:

               Μας έχει ταξιδέψει στην Αυστρία του Α Παγκοσμίου, στο Παρίσι, στη Βενετσιάνικη Αποκριά, στη μεταπολεμική Γερμανία, στις κατακόμβες της Θεσσαλονίκης, στο Μελένικο και τώρα μας παρουσιάζει μιαν ακόμη θεματολογικά καινοφανή έμπνευση, από την εποχή μας.

      Στην Ερωμένη Του Πατέρα η Σοφία Βόικου θέτει το σχεδόν ψυχαναλυτικής υφής ερώτημα πώς θα αντιδρούσε μια κόρη απέναντι στην ερωμένη του πατέρα της και πώς θα συμφιλιωνόταν με αυτό το ρήγμα "ανθρωπινότητας" πάνω στη μυθοποιημένη πατρική εικόνα.

Η συγγραφέας αναφέρει πως άντλησε την έμπνευση της από κάτι επιστολές της κόρης του μεγάλου Γαλλοαλγερινού Νομπελίστα Albert Camus, με την ερωμένη εκείνου...

          Αυτό όμως που με συγκίνησε είναι οτι η Σοφία Βόικου δεν ενέδωσε σε μια τέτοια ψυχογραφική μονομέρεια, αλλά εμπλούτισε την πλοκή του μυθιστορήματος, επιλέγοντας να μιλήσει για μια πλευρά της Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας που δεν έχει συζητηθεί μυθιστοριογραφικά παρότι συνετάραξε και την ελληνική επικαιρότητα:

        Πρόκειται για τον άνανδρο βομβαρδισμό του ΝΑΤΟ εναντίον της Σερβίας το 1999, σε έναν πολεμο άνισο και βρόμικο, όπου ισοπεδώθηκαν πόλεις- και στόχοι αμάχων στο Βελιγράδι, στο Πάντσεβο, στο Νόβι Σαντ .

Έναν πόλεμο που στην ελληνόφωνη βιβλιογραφία τον διαβάζουμε σε λιγοστά βιβλία( το χαριτωμένο ανάγνωσμα του Ίωνα Λα Ο Κοσσοβάρος- εκδ Βλάσση, το Λίζα και Άβελ- εκδ Σαββάλα, το Ζήτημα Χρόνου- εκδ Σαββάλα) καθώς και πολιτικά συγγράμματα ( Chomsky, Μπογιόπουλος κοκ)

                 Η Ερωμένη του Πατέρα της Σοφίας Βόικου ισορρόπησε λοιπόν σε έναν διττό άξονα Πολιτικής και Συναισθήματος, συνθέτοντας μια αναγνωστική εμπειρία γνώσης, συγκίνησης και κάθαρσης.

         Ο πρώτος άξονας -η σχέση της Κόρης με την αλήθεια του Πατέρα της ,και η απομυθοποίησή του- είναι ο κινητήριος μοχλός για να αναδειχθεί -πάντοτε ανθρωποκεντρικά- και η πτυχή της Πολιτικής. Δεν είναι η πρώτη φορά:

               Ένα στοιχείο που νιώθω ότι προσδιορίζει τη συγγραφική ταυτότητα της Σοφίας Βόικου (μαζί με την αγάπη της στην Ιστορία) είναι η προβληματική της "Πατρικής Φιγούρας", που καλειδοσκοπικά διαχέεται στο σύνολο του έργου της μέσα από ποικίλες θεματολογικές αφετηρίες, ετερόκλητους προβληματισμούς, διαφορετικούς χαρακτήρες και διαφορετικές εποχές.

              Σε 3 τουλάχιστον έργα της Βόικου η "σχέση με τον πατέρα"- ως τραύμα απουσίας ή ως "αναζήτησή" του- αποτελεί βασικό συστατικό της πλοκής, με κοινό παρονομαστή την αίσθηση της απώλειας:

Έτσι, με ονειρικό τρυφερό τρόπο βλέπουμε να αναδύεται το ερωτημα της πατρότητας στην "Πολη Που Δακρύζει".

         "Η Κόρη της Ντροπής" αναδεικνύει το διακύβευμα της σχέσης με τον πατέρα υπό το πρίσμα των απόνερων του Β Παγκοσμίου Πολέμου και των σχέσεων που αυτός δημιουργησε

         Στην "Ερωμένη του Πατέρα", το ζήτημα "Πατέρας" επιστρέφει μέσα από τον θάνατο της ύστερης γονεϊκής φιγούρας, της μάνας, που στερεί την ιδιότητα "Παιδί- κάποιου" από το άτομο, σηματοδοτώντας την αμετάκλητη ενηλικίωσή του.

Πρόσχημα γίνεται μια σειρά ερωτικών επιστολών που βρισκει η μικρή κορη τακτοποιώντας το πατρικό της μετα την κηδεια της μητέρας της...

Είναι η αλληλογραφια του πατερα της με μια άγνωστη γυναικα:

        Η Άρια, λοιπόν, αντιμετωπίζει αλήθειες που πληγώνουν, με σκληρότερη τη διαπίστωση πως κι οι γονείς είναι άνθρωποι με δικά τους πάθη, ζωή πέρα από τα παιδιά τους, μυστικά και αδυναμίες, που σίγουρα κηλιδώνουν την εξιδανικευμένη εκδοχή τους όπως αυτή φιλοτεχνήθηκε  στην παιδική συνείδηση.

Τα γράμματα κι η έμφυτη περιέργεια της Αριας μάς συστήνουν τον έτερο πόλο αυτής της εξωσυζυγικής σχέσης- την πανκ τραγουδίστρια από τη Σερβία, τη γοητευτική Λίλα 

Εδώ υπεισέρχεται το δεύτερο σκέλος της πλοκής, το κομμάτι του πολέμου...

          Τον Μάρτιο του 1999 το ΝΑΤΟ με πρόσχημα την προστασία της αλβανικής μειονότητας του Κοσσόβου από τον... δήθεν τυραννικό Μιλόσεβιτς, παραβλέποντας τα ασύλληπτα εγκλήματα του παραστρατιωτικού UCK στην περιοχη, διεξήγαγε εναντίον της σερβικών πόλεων έναν τρίμηνο βομβαρδισμό ανευ προηγουμένου για τη μεταπολεμική Ευρώπη.

Δεκάδες άμαχοι σκοτώθηκαν χωρίς οίκτο από τις έξυπνες βόμβες των Αμερικάνων και των δήθεν πολιτισμένων ουραγών τους στην Ευρώπη.

      Στιγμές από το τρομερό αυτό χρονικό η Σοφία Βόικου μάς το δίνει μέσα από τον φλογερό έρωτα της Σέρβας πανκ τραγουδίστριας της Λίλα κι ενός Έλληνα πολεμικού ανταποκριτή.

Ο Νέστορας Μπενέτος αντιπροσωπεύει όλους τους θαρραλέους πολεμικούς ανταποκριτές των ελληνικών καναλιών, οι οποίοι με εγκυρότητα και ρίσκο της ζωής τους μετέδωσαν μέρα μέρα το φοβερό έγκλημα του ΝΑΤΟ, προτάσσοντας το αιτημα της ειρήνης.

Τότε που η δημοσιογραφια διέσωζε περισσότερη αξιοπρέπεια και κατήγγειλλε πιο ηχηρά το άδικο...

Φιγούρες ευγενικές όπως η Μαρία Καρχιλάκη, ο Σωτήρης Δανέζης, ο Αργύρης Ντινόπουλος κ.α. συνόδευαν εικόνες καταστροφής δίκαιης οργής και αγωνίας στον τηλεοπτικό δέκτη κάθε ελληνικού σπιτιού.

Πρότυπο της Βόικου για τον πρωταγωνιστή της είναι ο Αργύρης Ντινόπουλος, ανταποκρίσεις του οποίου έχει επικαλεστεί και παρουσιάσει στη ροή του εργου της.

             Ένας περήφανος λαός, λοιπόν, ταπεινώνεται μα ορθώνει τη λαβωμένη του αξιοπρέπεια κόντρα στην υπεροπλία μιας θρασύδειλης Δύσης και άνομων συμφερόντων με περιώνυμο κουράγιο και βαλκανικό πάθος, τραγουδώντας σε γέφυρες που βομβαρδίζοντας με τον περιώνυμο Στόχο παντού ζωγραφισμένο!

           Η συγγραφέας έδωσε αρκετά στιγμιότυπα του τρίμηνου βομβαρδισμού στη Σερβία, εντάσσοντας πάντα κάποιους ήρωές της σε αυτά (λχ βομβαρδισμός νοσοκομείων, ο αντιπολεμικός φιλικός αγώνας της Α.Ε.Κ. του Ψωμιάδη στο γήπεδο της Παρτιζάν, στάση αμάχων ).

       Ουδέποτε όμως η Σοφία Βόικου πολιτικοποίησε τις αναφορές της ούτε διερεύνησε περαιτέρω την κατάσταση και τα βαθύτερα αίτια του βρόμικου αυτού πολέμου, παραμένοντας εστιασμένη στα συγκεκριμένα πρόσωπα της πλοκής της.

               Μια άλλη πλευρά που αναδεικνύεται μέσα από όλα αυτά, είναι ο πυρετός της Τέχνης όπως τον εξέφρασε η ντίβα της Συμφωνικής Μουσικής, η Ελισάβετ Λευκαδια κι ένα ακόμη πρόσωπο: Η Σοφία Βόικου φιλοτέχνησε με την πένα της μιαν αυθεντική καλλιτέχνιδα με όλην την αχλύ του ταλέντου και της συνδιαλλαγής με την τελειοθηρία της Δημιουργίας.

          Συνάμα αναδεικνύεται κι η δύναμη της Μουσικής ως μέσον εξανθρωπισμού και αντίστασης στη βαρβαρότητα- όπως εγινε στην κοινωνική ταινία Shawshank Redemption, με τους "Γάμους του Φίγκαρο":

Εδώ κάνει την εμφάνισή της μια ξεχωριστή προσωπικότητα του Πολέμου, ο Σέρβος Γκόραν με την έκσταση του βιολιού του και τη δική του τραγική ιστορία, που επιφυλάσσει δυνατές ανατροπές και συμπληρώνει το παζλ των χαρακτήρων, με πειστικό, όσο και συγκινητικό τρόπο.

           Όλα αυτά τα ετερόκλητα στοιχεία που αποκαλύπτονται σαν επιμέρους διακλαδώσεις του βασικού κορμού της πλοκής συνυπάρχουν σε ένα σύνολο με αρκετά καλό ρυθμό και σωστά " σκηνοθετημένα" τα πισωγυρίσματά του στον χρόνο.

             Οι εξελίξεις συχνά εκπλήσσουν με μια μυθιστορηματική γοητεία και μια μαεστρία που κλείνει αρμονικά τον κύκλο όλων των πρωταγωνιστών προσφέροντας μια αριστοτελικού τύπου κάθαρση.

         Αισθάνομαι πάντως πως το βιβλίο της Σοφίας Βόικου προσπάθησε να προσεγγίσει δυο εξίσου βαρύνουσες και κρίσιμες θεματικές, που καθεμιά μπορούσε [και άξιζε] να κυριαρχήσει αυτόνομα σε ένα μυθιστόρημα,

 κι αυτό ίσως δεν ήταν απόλυτο πλεονέκτημα.

         Η "Ερωμένη του Πατέρα", λοιπόν, αιωρείται λίγο αναποφάσιστα ανάμεσα στον ψυχαναλυτικού τύπου άξονα "του παιδικού τραυματος σχετικά με τη  αποκαθήλωση της γονεικής εικόνας",

 και στο δεύτερο σκέλος του Πολέμου στη Σερβία το 1999 που η Ελληνική Λογοτεχνία ελάχιστα έχει αγγίξει, παρότι συγκλόνισε το ελληνικό  κοινό και συνέβη δίπλα μας στα σχερικά πρόσφατα χρόνια.

Η προσωποποίηση των καταστάσεων και η έμφαση στο προσωπικό δράμα της οικογένειας Μπενέτου έδωσε μιαν αποσπασματική παρουσίαση του Πολέμου αυτού χωρίς μάλιστα την πολιτικοποιημένη οπτική, που συχνά συναντάμε σε σπουδαία μυθιστορήματα που μιλούν για τον πόλεμο διασώζοντας μνήμη γνώση αλλά και στοιχειοθετώντας τη φιλοσοφία του ανθρωπισμού & το αντιπολεμικό τους σαλπισμα ως βασικό απόηχο.

Το ατομικό στα αντιπολεμικά έργα δηλαδή ανάγεται στο συλλογικό, ενώ στην "Ερωμένη" συμβαίνει ξεκάθαρα το αντίστροφο.

        Από την άλλη, η κοινωνική επιφάνεια της οικογένειας Μπενέτου και η πολλαπλή "σεναριακή πληροφορία" στο μυθιστόρημά μας "αποτρεπει" σε έναν βαθμό τον μέσο αναγνώστη να  βιώσει την πλήρη ταύτιση και να διαγνώσει τα προσωπικά του κομμάτια μέσα στα πάθη των ηρώων.

           Αυτά εμποδίζουν την εξαιρετική"Ερωμένη του Πατέρα" να αναχθεί σε ένα αντιπολεμικό αριστούργημα αναφοράς (ενώ μας δίνει θραύσματα "μεγάλου" βιβλίου, και μαλιστα μιας θεματολογίας που παραμένει βιβλιογραφικά ελλιπής ειδικότερα στη Λογοτεχνία μας).

Δεν παύει όμως να είναι ένα πρωτότυπο και αξιόλογο μυθιστόρημα που θα είναι κερδος για τη βιβλιοθήκη κάθε ευαισθητοποιημένου κι απαιτητικού αναγνώστη.

            Η "Ερωμένη του Πατέρα" της Βόικου, παραμένει ένα ξεχωριστό, καλοδουλεμένο μυθιστόρημα, που αξίζει την προσοχή μας ενόσω ψηλαφεί τις πληγές της ανθρώπινης ψυχής αλλά και ενός στιγμιότυπου της Σύγχρονης Ιστορίας μας, ανακινώντας μνήμες κι εμπλουτίζοντας τις γνώσεις μας.

         Με την ψυχαναλυτική δεινότητα και με παρούσα την οξυδερκή ματιά της Σοφίας Βόικου σε θέματα Ιστορίας, η "Ερωμένη του Πατέρα" σίγουρα θα αγγίξει  οποιονδήποτε αναγνώστη, και θα τον προβληματίσει με πολύπλευρο τρόπο- μακρυά από κοινοτυπίες που κατακλύζουν τη λογοτεχνική παραγωγή των τελευταίων ετών.

ALCANTE E BOLLE,i Rodier Η ΒΟΜΒΑ ( Ιστορικό Κόμικ)

                                                               Η Βόμβα, Αλκάντε &Ροντιέ, εκδ Μικρός Ήρως,
                                                                 Είδος: Ιστορικό Κόμικ
                                                                   Βαθμολογια 10/10

Σεπτέμβιος 2001
Σελίδες : 476
Mετάφραση: Ραπακούλια Τίνα

Τιμή 22,75- 17,50 ευρώ ( λινκ)

Παραστατικό, αγωνιώδες , σπαρακτικό! Αν κάτι δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ, ήταν πως θα μπορούσα να βάλω δίπλα στον όρο "Κόμικ" τον χαρακτηρισμό "Αριστούργημα" ,..."που - αξίζει - να - διαβάσουν- όλοι",

εννοώντας -στην κυριολεξία- κάθε λέξη!

      Κι όμως, αυτό μου συνέβη με το κόμικ Η ΒΟΜΒΑ των Didier Alcante, Laurent-Frédéric Bollée, Denis Rodier, που για την ελληνική γλώσσα παρέδωσαν στο κοινό οι Εκδόσεις ΜΙΚΡΟΣ ΗΡΩΣ.

Μιλάμε για ένα αυθεντικό και "βατό για κάθε αναγνωστη" αριστούργημα, με ιστορικό και συναισθηματικό βάρος μεγατόνων που αξίζει να κοσμεί κάθε βιβλιοθήκη, ιδιαιτερα όσων αγαπούν την Ιστορία.

Πρόκειται για ένα βιβλίο 476 γυαλιστερών σελίδων που σου επιβάλλεται με τον όγκο του- βαρύ όσο το θέμα που πραγματεύεται: 

Ο λιτός τίτλος μονάχα μια λέξη "Η Βόμβα"- κι αυτό είναι αρκετό για να τρέξει η σκέψη μας ανακλαστικά πίσω στο γεγονός που σημάδεψε τον 20ο αιώνα και τις επερχόμενες γενιές: Τη ρίψη της Ατομικής Βόμβας στη Χιροσίμα 6 Αυγούστου του 1945 στις 8:16:28 το πρωί-ώρα Ιαπωνίας, που άλλαξε την Ιστορία του πλανήτη και της Επιστήμης, με τα ολοκληρωτικά ηθικά της ζητήματα

Ένα κόμικ που μπορεί άνετα κι αξίζει να διαβαστεί από ατομα κάθε ηλικίας άνω των 12 ετών, καθώς είναι περιεκτικό κι αρκετά επεξηγηματικό ως προς την πλήρη ιστορία της Ατομικής Βόμβας από απόψεως επιστημονικής, ιστορικής πολιτικής.

        Η ΒΟΜΒΑ λοιπόν συνιστά ένα πρωτότυπο εικονογραφημένο χρονικό της φρίκης με τον πιο πρωτότυπο αφηγητή που θα μπορούσατε να φανταστείτε:

Είναι το ίδιο το στοιχείο Ουράνιο ( U 235) -αυτοπροσώπως!-που αυτοσυστήνεται με σαδιστικό αυταρχισμό:" Είμαι ο Καταστροφέας των Κόσμων 

Το...Ουρανιο προσωποποιημένο αλλά αθέατο-  γι αυτό και τρομακτικό- " φάντασμα" μοιράζεται μαζί μας

σε πρωτοπρόσωπη και απειλητικά αυτάρεσκη αφήγηση 

τη συγκλονιστική διαδρομή του από το Big Bang και την απαρχή των πάντων ως τον χιλιετή ύπνο του  κάτω από τη γη με μια ενέργεια ανίκητη να κοχλάζει μέσα του με μανία στρατηλάτη.

       Είναι το Ουράνιο που μας μιλά ως δολερός παντεπόπτης για τους επιστήμονες που φιλοπερίεργοι το έφεραν στο φως με την άγνοια μωρού που παίζει με σπίρτα.

Είναι το Ουράνιο που παρακολουθεί χλευαστικά την άνοδο των ναζί, τον αγώνα δρόμου των πυρηνικών επιστημόνων - από τον διωκώμενο  Εβραίο Λέο Σίλαρντ και τον Ιταλό Νομπελίστα Φέρμι ως τον υψιπετή ναζί Χάιζενμπεργκ και τον Οππενχάιμερ στην προσπάθειά τους να κατανοήσουν και να ελέγξουν τη διάσπασή του καθώς και νευραλγικά πρόσωπα της Πολιτικής σαν τον Τρούμαν και τον Γκρόουβς.

Ο αναγνώστης ακολουθεί το Ουράνιο από τα ορυχεία της Νορβηγίας ως το Λος Άλαμος και τις περιπετειώδεις διαδρομές του για να φτάσει ως την άτρακτο του ENOLA GAY.

Στο κόμικ φωτίζεται και η πλευρά των Ιαπώνων όπως και ενδεικτικά στοιχεία της κουλτούρας τους στις μέρες του πολέμου.

           Το ξεχωριστό είναι πως οι αναφορές οχι μονο δεν παραμένουν βραχυλογικές όπως στα περισσότερα κόμικ, αλλά παρουσιάζονται με μια πληρότητα, ενώ  οι χαρακτήρες αποκτούν υπόσταση και σκιαγραφούνται ιδανικά.

Ανάμεσα στα ιστορικά πρόσωπα του δράματος - από επιστήμονες και πολιτικούς μέχρι στρατιωτικούς επιτελείς και κατασκόπους- ξεχωρίζουν οι μυθοπλαστικοί χαρακτήρες που προσδίδουν αυθεντική συναισθηματική φόρτιση την τραγωδία.

Είναι ο πράος και φιλάνθρωπος Ιάπωνας Μοριμότο με τους δυο γιους του στον πόλεμο που βιώνει τη σκληρή καθημερινότητα στη στρατοκρατική Ιαπωνία του Χιροχίτο.

Μέσω του κυρίου Μοριμότο η τραγωδία σαρκώνεται, αποκτώντας βαθιά βιωματικό χαρακτήρα - και δεν παραμένει μια απρόσωπη καταγραφή άψυχων αριθμών, γιατί όπως σημειώνει ο Χρόνης Μίσσιος εκεί που η Ιστορία βλέπει αριθμους υπάρχουν ο Κώστας, η Μαρία, ο Γιώργος.

Το σενάριο στη ΒΟΜΒΑ σπάει αυτήν την ψυχρότητα κι αναδεικύει τον Άνθρωπο δρώντα και πάσχοντα , θύτη και θύμα.

            Σε μια ιδιότυπη αντίστροφη μέτρηση , λοιπόν, παρακολουθούμε τους πολλαπλούς παράγοντες οι οποίοι, από τη μια άκρη του πλανήτη ως την άλλη, συνετέλεσαν στην τραγική ώρα.

Σεναριακά το κόμικ είναι αριστοτεχνικά σκηνοθετημένο αποκτώντας ρυθμό σχεδόν κινηματογραφικό και πετυχαινει ενα πραγματικά υποβλητικό αποτελεσμα, ενόσω ξετυλίγεται η παραλληλία ετερόκλητων προσώπων σκοπιμοτήτων, πλάνων ηθικών κινητρων, μέσων  που όλα θα ανταμωθούν στο σημείο μηδέν:

 Στη Χιροσίμα και την αποτρόπαιη κοσμογονία που σηματοδότησε ο πυρηνικός όλεθρος μέσα σε μια αιματηρή και  φρικιαστική φαντασμαγορία πάνω από τα ανθρώπινα μέτρα ...

Η τεχνοτροπία σηματοδοτεί ένα τυπικό κόμικ [δυστυχώς ασπρόμαυρο] με αρτιότητα στο καθεαυτό σχέδιο.

Υψηλή αισθητική και ποιότητα σχεδιαστική, προσεγμένη και στις λεπτομέρειες, που ευτυχώς απέφυγε τη μεταμοντέρνα αφαιρετικότητα.

Πρόσωπα, μέρη τοπία, αντικείμενα και συμβολισμοί σχεδιασμένα με αριστοτεχνική πιστότητα κι εκφραστικότητα που συμβάλλει στη συναισθηματική επίδραση του κειμένου όσο και στην καλλιτεχνική αξία του εγχειρήματος.

    Έρχεται μάλιστα στιγμή που οι εικόνες συνθέτουν μόνες τους το δριμύ κατηγορώ των αθώων κατορθώνοντας να παραμερίσουν τις "δυσσεβείς" λέξεις με τη σιωπηρή ιερότητα της αυταποδεικτης οδύνης που φέρουν.

Κάτω από τις "θριαμβολογίες" του αφηγητή μας U 235 , το πυρακτωμένο ντελίριο της ατομικής διάσπασης ξεδιπλώνει την αυτοκτονική μωρία της ανθρώπινης κακίας, μέσα από ενδεικτικές αναπαραστάσεις της φρίκης που κηλίδωσε την Ιστορία, τραυματίζοντας τη συλλογική μνήμη για πάντα.

          Η αποσύνθεση της σάρκας ακολουθεί την αποσάθρωση της ηθικής, η παραμόρφωση των κορμιών καθρεφτίζει την ηθική παραμόρφωση της ανθρώπινης έπαρσης, ενώ κάτω απο την πυρηνική τέφρα θάφτηκαν 5 χιλιάδες χρόνια προόδου κι εξελιξης του Γένους, επιστρέφοντας το πίσω στη Σπηλιά.

      Και στο τέλος , η μαρτυρικη Σαντάκο με τους 1.000 οριγκάμι Γερανούς της στέκει στην πλατεία σαν το νέο "Άγαλμα της -προδομένης- Ελευθερίας", που έσβησε τη δάδα της στο λιμάνι της Νέας Υόρκης, όσο ξεπροβοδίζει, "εκμαυλισμένη πόρνη", νέα αεροπλανοφόρα για καινούριες Χιροσίμες...

Αν είχα να προσάψω κάτι αμελητέα αρνητικό στη ΒΟΜΒΑ θα ήταν αρχικά ότι στην πλούσια εικονογραφία δεν έχει αναπαρασταθεί πουθενά  η ατομική δομή του Ουρανίου 235 ενώ εκείνο είναι στο επίκεντρο.

Ένα άλλο αρνητικό είναι το επίσης δευτερεύον γεγονός οτι - ενώ η καταστροφή της Χιροσίμα παρουσιαστηκε σε ικανοποιητικό βαθμό- η περίπτωση του Ναγκασακι αγνοήθηκε εντελώς, παρότι αποτέλεσε το δεύτερο σκέλος του ίδιου φριχτου Εγκλήματος Κατά της Ανθρωπότητος!

Το Ναγκασακι ήταν ο επίλογος της Χιροσίμα , που απέδειξε  τον κυνισμό και την αμετανοησία των δολοφόνων που το διεπραξαν χωρις το πρόσχημα της άγνοιας πλέον για απροκαλυπτη επίδειξη ισχύος στον πλανήτη.

Το Ναγκασακι είναι ενας προσκυνηματικός τοπος μνημης που δεν πρέπει να ξεχαστεί [αν και στο κόμικ μας ισως να δυσχέραινε το σεναριο αφου η Βομβα Fat Man που ισοπέδωσε την Κοιλάδα του είχε καυσιμη ύλη το τεχνητό ραδιενεργο στοιχείο Πλουτώνιο (Pl 244) κι οχι τον... αφηγητη μας- U 235.]

           Σε κάθε περίπτωση αυτά αποτελούν λεπτομέρειες επουσιώδεις που δε μειώνουν την αξία αυτού του επιτεύγματος να συνδυαστεί η Ιστορια με την τέχνη του κόμικ απογειώνοντας και τα δυο στο μέγιστο βαθμό.

Η ΒΟΜΒΑ κατάφερε να ξεπεράσει σε αφηγηματική δύναμη ακόμη και το αρκετά περιεκτικό και αξιολογο ΧΙΡΟΣΙΜΑ 1945 από τον Kris Wallace των εκδ Μεταίχμιο.

Προσωπικά - ανάμεσα σε ντοκιμαντέρ , ταινίες και τη σχετικά  περιορισμένη μυθοπλασία γύρω απο τη Χιροσίμα- 2 φορές ένιωσα το θέμα να αποδίδεται σε ολες του τις διαστάσεις και ταρακουνήθηκα συθέμελα:

Η πρωτη ήταν με τη θρυλική πια εκδοση τον Mondadori Φυτράκη που δεν την ξεπέρασα ποτέ από τα 15 που επεσε στα χερια μου (αν την εντοπίσετε σε παλαιοβιβλιοπωλείο πάρτε την οπωσδήποτε, διότι σε στιγματίζει με την αφηγηματική της δεινότητα) .

Η δεύτερη φορά είναι τώρα με το κόμικ Η ΒΟΜΒΑ που κατορθώσε να με διαπεράσει σαν ηλεκτροσόκ.

       Πρόκειται για ένα έπος εικαστικό και ιστορικό, που αποδεικνύει πως το καλό και γοητευτικό βιβλίο μπορεί να έχει πολλές μορφές αλλά έναν στόχο: Να έγειρει νου και ψυχή με τη γνώση και την ενσυναίσθηση, αφυπνίζοντας συνειδήσεις όσο γαλουχεί οικουμενικούς πολίτες, που θα παλεύουν για την ειρήνη και την κοινωνική δικαιοσύνη!

YΓ

Μια επίσης ενδιαφέρουσα παρουσιαση του κομικ αυτου στο λινκ Από το Comicstreet.gr

ΛΕΝΑ ΜΑΝΤΑ, Το Μωρό Της Σοφίτας

                                                               Λένα Μαντά, Το Μωρό Της Σοφίτας
                                                               Είδος Κοινωνικό
                                                               Βαθμολογία 10/ 10

Πολλές από τις εμπνεύσεις της Λένας Μαντά τα τελευταία χρόνια φέρουν αισθητό ενα κοινωνικό πρόσημο, το οποίο - στην ουσία- αναδεικνύει στο προσκήνιο ζητήματα ταμπού που κόχλαζαν κάτω από το επίστρωμα μιας τάχα νοσταλγικής εποχής όπως ήταν αυτή του 1960, προσδίδοντάς της πολλά στοιχεία ανομολόγητης  φρίκης, που στηρίχθηκε στις προκαταλήψεις και στην οπισθοδρομικά ήθη της..
         Τα είδαμε στη "Συγγνώμη Για το Τέλος", τα είδαμε στη "Σφραγίδα" και τώρα ήρθαν ξανά στην επιφάνεια με το "Μωρό της Σοφίτας", ένα μυθιστόρημα συγκλονιστικό που φωτίζει ενα απο τα μελανότερα σημεία της μεταπολεμικής Ελλάδας...

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Βρισκόμαστε τέλη δεκαετίας του 50.

Η οικογένεια της μικρής Λαμπρινής είναι από τις χιλιάδες που τις έχει πλήξει η ακραία φτώχεια.

Ύστερα από την απώλεια του πατέρα, το νεαρό κορίτσι θα εκδιωχθεί από την πατρική εστία και θα κατέβει στη μεγάλη πόλη για να εργαστεί ως ψυχοκόρη, ώστε να ενισχύσει το οικογενειακό εισόδημα.

Θα γίνει ένα από τα δεκάδες θύματα της αναλγησίας και της μεγαλοαστικής εγωπάθειας, βλέποντας την υπαρξη της να εκμηδενίζεται σωματικά, ηθικά, κοινωνικά

με την κακοποίησή της να αφήνει τελικά ένα τρομερό αποτύπωμα στη ζωή της:

 Ένα αθώο μωρό που θα αναγκαστεί να γεννηθεί στο σκοτάδι και στην αφάνεια κάνοντας στα πρώτα του βήματα στην σκιά. Είναι ένα Μωρό της Σοφίτας...

Θα τα καταφέρει;

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Το "Μωρό της Σοφίτας" είναι ένα από τα μυθιστορήματα της Λένας Μαντά που κάνουν τη διαφορά!

Δεν ξέρω αν θα γίνει σημείο αναφοράς όπως αλλα χαρακτηριστικά έργα της (Θεανώ, Ποτάμι, Βαλς, Βροχή, Γράμμα), πάντως είναι το βιβλίο της που με έκανε να προβληματιστώ και να κλάψω χωρίς από μόνο του να εκβιάσει κάποια συγκινησιακή έξαρση...

Ένα βιβλίο που δεν το ξεχνάς και θα επιστρέφεις σε αυτό...

Συνθλετοντας μια καλοδεμένη ιστορία, η Λένα Μαντά διαχειρίστηκε με ωριμότητα και με μια εμμεσως καταγγελτική ευαισθησία ένα κοινωνικό ζήτημα από, που μόνο φρίκη κι αγανάκτηση μπορεί να φέρει στην ψυχή του αναγνώστη: 

         Με την εκπνοή της δεκαετίας του 60  εξαπλώθηκε στις μεγάλες πόλεις η Αντιπαροχή για την αναμόρφωση του αστικού τοπίου με το χτίσιμο νέων μοντέρνων κατασκευών και πολυκατοικιών στη θέση παλαιών οικίων.

Το γκρεμισμα όμως τετοιων σπιτιών έφερε στο φως αρκετά "λείψανα" από ένα σιωπηλό και επονείδιστο μυστικό της τότε κοινωνίας.Ένα αποτρόπαιο μυστικό ξεμπροστιάζοντας ένα σάπιο κομμάτι της ταχα αθωας εποχης του 60:

              Τα χρόνια μετά τον πόλεμο, η φτώχεια, η αγραμματοσύνη, η αναλγησία κι η έλλειψη κάθε κοινωνικής συνειδησης γυρω απο τα Δικαιώματα του Παιδιού οδήγησε πολλές οικογένειες- ιδίως της επαρχίας- να στέλνουν τα αγόρια τους για παραγιούς και τις ανήλικες κορούλες τους για εσωτερικές υπηρετριες στα αστικά σπίτια για να ελαφρυνουν το οικονομικό βαρος ,να ενισχύουν το οικογενειακό εισόδημα και να μαζεψουν μόνα τους την προίκα τους (!).

        Αυτά τα κοριτσάκια δούλευαν ολημερίς σκληρά, χωρις ορίζοντα βελτίωσης της ζωης τους, όντας και αποκομμένα από καθε οικείο πρόσωπο κι αποστερημένα από αγάπη.

Ηταν δε αναγκασμένα να υφίστανται όλες τις ιδιοτροπίες και τα συμπλέγματα των αφεντικών τους χωρις την παραμικρή προστασία.

Ελάχιστες από αυτές τις υπηρέτριες έπεσαν σε χέρια πονετικά που τους άλλαξαν τη ζωή, αγαπώντας τες περισσότερο από τις ανάξιες οικογένειές τους.

Στην καθημερινότητα των περισσοτερων μπήκαν οι βρισιές και κακοποίηση κάθε ειδους:

Ξύλο, εκφοβισμοί, πείνα, ηθική καταρράκωση.

Η πιο τραγική πτυχή της κακοποίησης όμως για τις αβοήθητες αυτες υπηρετριούλες ήταν πως πολλοί άντρες των ευυπόληπτων αυτών σπιτιών  βίαζαν κατ' εξακολούθησιν αυτά τα ανυπερπασπιστα μικρά κορίτσια, εκμεταλλευόμενοι τον φόβο και την ανάγκη που εκλεινε τα αθώα στόματα οσο τα αγουρα κορμιά μαρτυρούσαν στα ρυπαρα τους χερια.

       Από αυτές τις ανόσιες πράξεις προεκυπταν πολλές εγκυμοσύνες και μωρά που γεννιούνταν στις απομακρυσμένες σοφίτες των σπιτιών ως ντροπιαστικό μυστικό.Μακρυά από τα βλέμματα του κόσμου.

" Φυλακισμένα" εκεί, τα περισσότερα πέθαιναν -αθέατα φαντάσματα, κρυμμένα ανάμεσα σε αραχνιασμένες αντίκες, παλιά χαρτιά και κουρελιασμένα υφάσματα- σα να μην υπήρξαν ποτέ.

Αυτά τα φρικιαστικά πειστήρια βρεθηκαν λοιπόν σε πολλές σοφίτες κατά την αναμόρφωση των παλιών σπιτιών, αναδεικνύοντας θύματα μιας Ελλάδας μισανθρωπα οπισθοδρομικής, μίζερης και υποκριτικής.

     Μια τετοια υπηρέτρια μάρτυρας ήταν και Λαμπρινή της Λένας Μαντά- φωτεινή σαν το όνομά της.

Ένας χαρακτήρας χαρισματικά καλοσυνάτος κι αξιοθαύμαστα μαχητικός ,που η πένα της Λένας Μαντά ακολουθεί το δράμα του ξεδιπλώνοντας γύρω του κι άλλα ενδιαφέροντα πρόσωπα με το γνωστό στιλ γραφής της το τόσο εκφραστικό. 

Πανδώρα, Φωτεινή, Νάκος, Μαριάνθη, Θαλής, Σίμος, Κατινίτσα 

          Η Λένα Μαντά συνθέτει μια κοινωνική ιστορία αρκετά πειστική.Κάθε πρόσωπο έχει τον δικό του ρόλο σε αυτήν.

        Στο "Μωρό της Σοφίτας", η δημοφιλής συγγραφέας έχει εξελίξει τη γραφή της έχοντας λειάνει αισθητά τη μανιχα' ι' στικά μονοδιάστατη προσεγγιση των χαρακτήρων (οι κακοί ήταν μοχθηροί κι ανάλγητοι και οι πολύ καλοί θύματα, ενώ η πρωταγωνίστρια που αξίζει το σεβασμό χαρακτηρίζεται από πείσμα γοητεία, δηκτικό χιούμορ και δυναμισμό.)

        Εδώ τα πράγματα λειτουργούν διαφορετικά κι οι χαρακτηρες αποκτούν ένα μεγαλύτερο βάθος που τους φερνει κοντα στη φυσικότητα και σε κανει κοινωνο των παθών τους, αγγίζοντας την ψυχή σου.

Θα έλεγα πως στο "Μωρο της Σοφίτας" η Λένα Μαντά πλαισίωσε τους χαρακτηρες της με περισσότερη συγγραφική ενσυναίσθηση...

Παράλληλα, εξυμνούνται πλήθος ωραίων ιδανικών όπως η ουσία της μητρότητας, οι οικογενειακοί δεσμοί και η μετάνοια κι η μεταστροφή...

Γιατι το "Μωρο της Σοφιτας" ξεκινά με πολύ σκοτάδι, αλλά προτάσσει τελικά ένα ωραίο φως ελπίδας κι αγάπης, που δεν προσφέρονται ως δωρο σεναριακό, αλλά οι ίδιοι οι ήρωες τα κατακτούν με προσπάθεια και πόνο.

Θεωρώ, λοιπόν, το Μωρό της Σοφίτας ένα εξαιρετικό κοινωνικό μυθιστόρημα, που αξίζει να διαβαστεί από όλους προκειμένου να γνωρίσουν τη σκιά μιας άλλης Ελλάδας - αδίκως εξιδανικευμένης κάτω από την αχλύ της νοσταλγίας.

       Επιπλέον ειναι ενα βιβλίο που ευαισθητοποιει πάνω σε διαχρονικές κοινωνικές αξίες που πρεπει επιτακτικά να τις θυμηθούμε ξανά, για να στραφουμε παλι σε υγιείς κι ευτυχισμένους δρόμους.

..